Ga naar inhoud

Erfgoed van Wereldklasse

Beleef de Hollandse Waterlinies in Gooi & Vecht

Gezin bij fort Nigtevecht
Scroll naar beneden

Historie, routetips & mustsees - Ontdek UNESCO Werelderfgoed

Twee belangrijke verdedigingslinies ontmoeten elkaar in Gooi & Vecht: de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. Daarmee is dit gebied een uniek middelpunt binnen het UNESCO Werelderfgoed Hollandse Waterlinies. De stoere forten, kastelen en sfeervolle vestingsteden Naarden, Muiden en Weesp vormen het perfecte decor voor een dagje uit. Wij nemen je mee in het verhaal achter de waterlinies en geven je de leukste tips om dit bijzondere erfgoed zelf te ontdekken!

Water als verdediging

Hoe werkten de waterlinies?

De Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam vormen samen een verdedigingslinie van meer dan 200 km. Hierbij werd water ingezet om het westen van Nederland, het economisch hart, te beschermen in tijden van oorlog. Brede stroken land konden tot kniehoogte onder water worden gezet met behulp van sluizen, kanalen en dijken. Onbegaanbaar voor soldaten, voertuigen en paarden. Tegelijkertijd was het water te ondiep om doorheen te varen met boten: een systeem van wereldformaat!

Meer over de werking van de Waterlinies
Soldaten op paarden staan in kniehoog water.

Van Muiden tot de Biesbosch

Nieuwe Hollandse Waterlinie

  • 85 km lang en 3 tot 5 km breed
  • Loopt van Muiden tot de Biesbosch
  • De oudste van de twee verdedigingslinies
  • In gebruik van 1814 tot 1940
  • 45 forten, 6 vestingen, 2 kastelen en vele kazematten, schuilplaatsen, sluizen en waterwerken

Hoewel de waterlinie tot drie keer toe in gereedheid werd gebracht, is deze nooit daadwerkelijk gebruikt. Door technische ontwikkelingen – zoals de opkomst van het vliegtuig – verloren de Hollandse Waterlinies uiteindelijk hun (militaire) betekenis.

Stadsmuur van water

De Stelling van Amsterdam

  • 135 km lang
  • Bestaat uit 46 forten en batterijen, dijken en sluizen
  • Aangelegd tussen 1880 en 1914
  • De jongste van de twee verdedigingslinies 
  • Sinds 1996 al UNESCO Werelderfgoed!

De Stelling verdedigde de hoofdstad tegen vijandelijke aanvallen. Binnen de Stelling van Amsterdam konden de koning(in), de regering en het leger zich terugtrekken bij een aanval op Nederland. Tijdens de twee Wereldoorlogen werd de linie in staat van verdediging gebracht, maar er is nooit daadwerkelijk gevochten op de forten. Het belangrijkste doel was afschrikking, helpen voorkomen dat we werden aangevallen. 

Leer meer over de Hollandse Waterlinies

Highlights van de Hollandse Waterlinies - 3 x iconen om te bezoeken & beleven

Fiets langs forten & kastelen

Fortenland fietsroute

Laat je veroveren door de Hollandse Waterlinies in Gooi & Vecht. Bezoek vestingstad Muiden met het Muiderslot, Muizenfort/ Fort C en Forteiland Pampus. Ontdek de vestingsteden Weesp en Naarden en verken de ondergrondse gangen in het Nederlands Vestingmuseum. De fietsroute van 34 km start in Muiden, maar je kunt op elk knooppunt langs de route beginnen.

Bekijk de route
Vrouw staat op een bruggetje met haar fiets. Op de achtergrond zie je Fort Uitermeer liggen.

Laat je inspireren - Ontdek meer van ons Fortenland

Oevers vol erfgoed

De Vecht als waterlinie

Als je langs de Vecht fietst, vaart of wandelt kom je vele forten tegen. Langs deze rivier loopt namelijk de hoofdweerstandslijn van de Nieuw Hollandse Waterlinie: de lijn tussen veilig en onveilig gebied. Tijdens een vijandelijke aanval kon met het water uit de Vecht, via verschillende sluizen, het polderland onder water gezet worden. Veel van deze sluizen zijn bewaard gebleven en nog steeds in gebruik, voor o.a. de recreatievaart. Veel van de forten zijn gerestaureerd en hebben een nieuwe functie gekregen. Een bezoekje waard!

Bestel de Hollandse Waterlinies brochure

Activiteiten langs de Waterlinies - Beleef forten, kastelen & vestingsteden in Gooi & Vecht

Volg de vestingwallen

Belevingsroute Muiden

Loop de Belevingsroute Muiden over de vestingwallen en bekijk het landschap met andere ogen. In de app vertellen twee gidsen het verhaal van vestingstad Muiden en de vestingwal. Van ijsvogels en een schietbaan, tot Floris de Vijfde en de Groote Zeesluis. Bij 12 belevingspunten op de route zie je door middel van je smartphone beelden van vroeger in de omgeving van nu. Download de 'Belevingsroute Muiden' app en ga op pad.

Naar de app
Buitenaanzicht van kasteel Muiderslot met op de voorgrond het Waterschild en een aantal bezoekers die in de kasteeltuin lopen.

Fanatiek fietsen langs de Waterlinie

LF Waterlinieroute

De unieke militaire bouwwerken van de waterlinies hebben het Nederlandse landschap op een bijzondere manier verrijkt. In Gooi & Vecht overlappen de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie elkaar, dus er lopen maar liefst twee dagtrajecten van de LF Waterlinieroute door onze regio. Ben je een echte sporty spice? Dan kun je natuurlijk ook voor de hele route van 410 km gaan, van Edam tot Bergen op Zoom. 

Bekijk de LF Waterlinieroute
Routebordje van de LF Waterlinieroute in Noord-Holland.

inspiratieblogs - Meer Gooi & Vecht ontdekken?

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.